Ölüm ve Zaman / Lévinas

Günlüğümden:

Birkaç gün önce Emmanuel Lévinas’ın “Ölüm ve Zaman”ı bitti. Ama masamın üstünden kaldırmadım. Çünkü günlüğe kısa da olsa bir değerlendirme yazmadan, alıntıları not etmeden kaldırmak istemiyordum kitabı. Bir de üç dört ay önce yazmaya başladığım bir şiirin üçüncü bölümünü yazmak istedim bu kitaptan ilhamla. Bir şekilde şiirin başında düşünürün adını anarak kaynak belirtmiş olacağım elbette. Ölüm üzerine akıl yürütüyor Lévinas, bunu yaparken kendinden önceki düşünürlerin ölüm düşüncelerini de irdeliyor ders boyunca. (Evet, kitap bir dizi ders notundan oluşuyor. Yazarın oturup yazdığı bir kitap değil, anlattığı dersin notları.) Başta Heidegger olmak üzere, Aristo, Eflatun, Kant, Hegel, Bergson gibi düşünürlerin ölüme bakışlarını tartışıyor. İlginç bir düşünce yolculuğu oldu benim için. Lévinas’tan okuduğum ilk kitaptı bu, fırsat buldukça diğer kitaplarını da okumam lazım.

Alıntılar:

Ölüm: Problemin ortaya konma şeklinde değil de dur durak bilmeksizin endişe vermesiyle sorudur. Endişe: Durulmamış olandır.


Zaman varlığın sınırlandırılması değil, varlığın sonsuz olanla ilişkisidir. Ölüm yok olma değil, ama bu sonsuzlukla ilişkinin ya da zamanın kendini üretebileceği zorunlu sorgulamadır.


Ölüm; geri dönülmez olandır.


Zamanın sabrı olarak ölüm.